Biện pháp chống đổ ngã cây lúa mùa mưa tại Tháp Mười Đồng Tháp

Mưa bão mùa mưa và giải pháp giúp cây lúa đứng vững

1. Đặc điểm khí hậu và ảnh hưởng của mưa bão tại Đồng Tháp Mười

Khu vực Đồng Tháp Mười thuộc vùng trũng của đồng bằng sông Cửu Long, khí hậu nhiệt đới gió mùa. Mỗi năm có 2 mùa rõ rệt:

Mùa nắng (tháng 12 – tháng 4): nắng gắt, ít mưa, nguy cơ phèn – mặn cao.
Mùa mưa (tháng 5 – tháng 11): mưa nhiều, thường có lũ kết hợp gió bão, gây ngập úng và đổ ngã lúa.

Trong mùa mưa bão, các yếu tố bất lợi đối với lúa gồm:

Mưa lớn kéo dài → ngập úng, rễ thiếu oxy, cây yếu dần.
Gió mạnh, giông lốc → làm đổ ngã ruộng lúa đang giai đoạn làm đòng – trổ.
Độ ẩm cao → tạo điều kiện nấm bệnh (đạo ôn, khô vằn, lem lép hạt, cháy bìa lá) phát triển.
Thiếu ánh sáng → cây vươn cao, mềm yếu, khó chống chịu.

Nếu không có biện pháp quản lý, bà con sẽ bị thiệt hại lớn về năng suất và chất lượng hạt lúa.

2. Nguyên nhân khiến cây lúa dễ đổ ngã

Một số yếu tố chính:

Gặp mưa bão, gió giật mạnh, đặc biệt lúc lúa trổ – cong trái me → tỷ lệ đổ ngã tăng rất cao.

3. Giải pháp giúp cây lúa đứng vững trong mùa mưa bão

3.1. Giải pháp trước khi xuống giống

Chọn giống lúa phù hợp:
- Ưu tiên giống thân thấp, cứng cây, chống đổ ngã tốt, ví dụ: OM5451, OM18, OM6976, Đài Thơm 8, ST24, ST25.
- Tránh các giống quá cao cây, dễ vươn lá.
Chọn thời vụ hợp lý:
- Gieo sạ né rầy, né mưa bão, đặc biệt không để trùng giai đoạn trổ với cao điểm mưa bão (tháng 9 – 10).
- Ở Tháp Mười, nên tuân thủ lịch thời vụ của ngành nông nghiệp địa phương.
Xử lý đất kỹ:
- Cày ải phơi đất, diệt cỏ, rút phèn.
- Làm đất bằng phẳng, dễ thoát nước.

3.2. Trong quá trình chăm sóc

Quản lý mật độ sạ
- Không gieo sạ quá dày. Trung bình 80 – 100 kg giống/ha (tùy giống và mùa vụ).
- Sạ thưa giúp cây khỏe, rễ phát triển, thân to, hạn chế sâu bệnh.
Bón phân cân đối
- Đạm (N): Không bón thừa, tránh lúa tốt lá, dễ ngã.
- Lân (P): Tăng cường phát triển rễ, giúp cây cứng cáp từ đầu vụ.
- Kali (K): Làm chắc thân, dày lá, tăng khả năng chống chịu gió bão.
- Silic (Si): Rất quan trọng, giúp cây cứng cây, chống sâu bệnh (có thể bổ sung qua phân bón lá hoặc phân khoáng chứa Si).
👉 Công thức gợi ý:
- Lúa 100 ngày (OM5451, OM18…):
  - 90 – 100 kg N,
  - 40 – 45 kg P₂O₅,
  - 40 – 45 kg K₂O.
- Kết hợp bón thêm vôi – thạch cao – phân có chứa Silic để tăng độ cứng cây.
Điều tiết nước hợp lý
- Giai đoạn đẻ nhánh: giữ mực nước 3 – 5 cm.
- Giai đoạn làm đòng – trổ: giữ 5 – 7 cm, không để ngập sâu.
- Trước bão, nên tháo bớt nước để lúa không bị nổi, dễ ngã.
Phun bổ sung phân bón lá
- Các sản phẩm có Canxi, Silic, Kali → giúp thành tế bào dày, thân cứng, hạt chắc.
- Phun định kỳ trước giai đoạn lúa làm đòng và sau trổ.

3.3. Phòng ngừa sâu bệnh mùa mưa

Khô vằn, đạo ôn, lem lép hạt thường bùng phát mạnh do mưa nhiều.
- Phun phòng bằng thuốc đặc trị, luân phiên hoạt chất (tránh kháng thuốc).
- Giữ ruộng thoáng, không bón thừa đạm.
Sâu cuốn lá, rầy nâu cũng làm lúa suy yếu, dễ đổ ngã khi gặp mưa bão.
- Theo dõi bẫy đèn, thăm đồng thường xuyên để xử lý kịp thời.

3.4. Giải pháp khi mưa bão đến

Tháo bớt nước trong ruộng để giảm áp lực ngập úng.
Chống đổ ngã cục bộ: nếu ruộng có chỗ cây ngã, có thể dùng dây nylon căng nhẹ để giữ lúa đứng lại.
Sau bão, cần bón phân kali + phân bón lá hồi phục nhanh giúp cây cứng lại và chống nấm bệnh.

4. Kinh nghiệm thực tế từ bà con Tháp Mười

Nông dân nhiều năm kinh nghiệm cho biết: sạ thưa – giống cứng cây – bón thêm Kali, Silic là “3 chìa khóa” giúp lúa đứng vững mùa mưa.
Một số hộ còn áp dụng công nghệ phun phân bón lá bằng máy bay trước mưa bão 7 – 10 ngày để tăng sức chống chịu.
Lịch thời vụ né bão, đặc biệt vụ Thu Đông, được coi là yếu tố quyết định.

5. Kết luận

Mưa bão là yếu tố bất khả kháng nhưng bà con có thể giảm thiểu thiệt hại bằng cách:

Như vậy, cây lúa sẽ đứng vững hơn trong mùa mưa bão, năng suất ổn định và hạn chế rủi ro.